Urban laby jako eksperymentalne platformy współpracy interesariuszy miejskich – przegląd definicji oraz podejść do funkcjonowania tego instrumentu

Celem artykułu  jest zaprezentowanie dotychczasowego stanu badań nad instrumentem urban labu (laboratorium miejskiego), którego powstawanie we współczesnych miastach można traktować jako swego rodzaju fenomen, który szczególnie nasilił się w ostatniej dekadzie. Instrument ten reprezentuje zupełnie nowe podejście, uzupełniające istniejące formy partycypacji, współpracy, eksperymentowania, nauki i zarządzania w miastach, rozwijane w głównej mierze w krajach Europy Zachodniej oraz Ameryki Północnej. Urban laby to platformy współpracy służące planowaniu, projektowaniu i testowaniu innowacji społecznych i technologicznych w czasie rzeczywistym przy aktywnym udziale mieszkańców. W literaturze przedmiotu funkcjonują pod różnymi nazwami i brak jest ich jednolitej definicji. Wobec tego artykuł ten jest również porównaniem zaproponowanych w literaturze definicji i stanowi próbę opracowania jednej, dostosowanej do warunków społeczno-ekonomicznych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. W artykule zaprezentowano także różne podejścia do zarządzania laboratoriami miejskimi i ich funkcjonowania, wyodrębnione ze względu na: zaangażowanie różnych grup interesariuszy miejskich (z sektora publicznego, instytucji naukowych, sektora prywatnego oraz mieszkańców), podmioty ustanawiające i zarządzające urban labami czy obszary ich działalności. Unikalny model współpracy tych czterech grup interesu, ze szczególną rolą mieszkańców, określany jest mianem poczwórnej helisy. Stanowi ona podstawę funkcjonowania instrumentu prezentowanego w niniejszym artykule.

Artykuł ukazał się w Urban Development Issues Volume 68 Issue 1 (Grudzień/December 2020)